چهل حدیث منتخب از امام رضا علیه السلام
قال الامام علىّ بن موسى الرّضا صلوات اللّه و سلامه علیه :
1 مَنْ زارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِعلیه السلام بِشَطِّ
الْفُراتِ، کانَ کَمَنْ زارَاللّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ.
ترجمه :
فرمود: هر مؤ منى که قبر امام حسین علیه
السلام را کنار شطّ فرات در کربلاء زیارت کند همانند کسى است که خداوند متعال
را بر فراز عرش زیارت کرده باشد.
2 کَتَبَ علیه السلام : اءبْلِغْ شیعَتى : إ نَّ زِیارَتى
تَعْدِلُ عِنْدَاللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اءلْفَ حَجَّةٍ، فَقُلْتُ لاِ بى
جَعْفَرٍ علیه السلام : اءلْفُ حَجَّةٍ؟!
قالَ: إ ى وَاللّهُ، وَ
اءلْفُ اءلْفِ حَجَّةٍ، لِمَنْ زارَهُ عارِفا بِحَقِّهِ.
ترجمه :
به یکى از دوستانش نوشت : به دیگر
دوستان و علاقمندان ما بگو: ثواب زیارت قبر من معادل است با یک هزار حجّ.
راوى گوید: به امام جواد علیه السلام عرض کردم : هزار حجّ براى ثواب زیارت پدرت
مى باشد؟!
فرمود: بلى ، هر که پدرم را با معرفت در حقّش زیارت نماید، هزار
هزار یعنى یک میلیون حجّ ثواب زیارتش مى باشد.
چهل حدیث منتخب از امام رضا علیه السلام
بقیه در ادامه مطلب
3 قالَ
علیه السلام : اءوَّلُ ما یُحاسَبُ الْعَبْدُ عَلَیْهِ، الصَّلاةُ، فَإ نْ
صَحَّتْ لَهُ الصَّلاةُ صَحَّ ماسِواها، وَ إ نْ رُدَّتْ رُدَّ ماسِواها.
ترجمه :
فرمود: اوّلین عملى که از انسان مورد
محاسبه و بررسى قرار مى گیرد نماز است ، چنانچه صحیح و مقبول واقع شود، بقیه
اعمال و عبادات نیز قبول مى گردد وگرنه مردود خواهد شد.
4 قالَ علیه السلام : لِلصَّلاةِ اءرْبَعَةُ آلاف بابٍ.
ترجمه :
فرمود: نماز داراى چهار هزار جزء و شرط
مى باشد.
5 قالَ علیه السلام : الصَّلاةُ قُرْبانُ کُلِّ تَقىٍّ.
ترجمه :
فرمود: نماز، هر شخص باتقوا و پرهیزکارى
را - به خداوند متعال - نزدیک کننده است .
6 قالَ علیه
السلام : یُؤْخَذُالْغُلامُ بِالصَّلاةِ وَهُوَابْنُ سَبْعِ سِنینَ.
ترجمه :
فرمود: پسران باید در سنین
هفت سالگى به نماز وادار شوند.
7 قالَ علیه السلام : فَرَضَاللّهُ عَلَى النِّساءِ فِى
الْوُضُوءِ اءنْ تَبْدَءَالْمَرْئَةُ بِباطِنِ ذِراعِها وَالرَّجُلُ
بِظاهِرِالذِّراعِ.
ترجمه :
فرمود: خداوند در وضو بر زنان لازم
دانسته است که از جلوى آرنج دست ، آب بریزند و مردان از پشت آرنج . (این عمل از
نظر فتواى مراجع تقلید مستحبّ مى باشد).
8 قالَ علیه السلام : رَحِمَاللّهُ عَبْدا اءحْیى
اءمْرَنا، قیلَ: کَیْفَ یُحْیى اءمْرَکُمْ؟ قالَ علیه السلام : یَتَعَلَّمُ
عُلُومَنا وَیُعَلِّمُها النّاسَ.
ترجمه :
فرمود: رحمت خدا بر کسى باد که اءمر ما
را زنده نماید، سؤ ال شد: چگونه ؟ حضرت پاسخ داد: علوم ما را فرا گیرد و به
دیگران بیاموزد.
9 قالَ علیه السلام : لَتَاءمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ،
وَلَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ، اَوْلَیَسْتَعْمِلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرارُکُمْ،
فَیَدْعُو خِیارُکُمْ فَلا یُسْتَجابُ لَهُمْ.
ترجمه :
فرمود: باید هر یک از شماها امر به
معروف و نهى از منکر نمائید، وگرنه شرورترین افراد بر شما تسلّط یافته و آنچه
که خوبانِ شما، دعا و نفرین کنند مستجاب نخواهد شد.
10
قالَ علیه السلام : مَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلى مایُکَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ،
فَلْیَکْثُرْ مِنْ الصَّلوةِ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، فَإ نَّها تَهْدِمُ
الذُّنُوبَ هَدْما.
ترجمه :
فرمود: کسى که توان جبران گناهانش را
ندارد، زیاد بر حضرت محمّد و اهل بیتش علیهم السلام صلوات و درود فرستد، که
همانا گناهانش اگر حقّ الناس نباشد محو و نابود گردد.
11 قالَ علیه السلام : الصَّلوةُ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ تَعْدِلُ
عِنْدَاللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّسْبیحَ وَالتَّهْلیلَ وَالتَّکْبیرَ.
ترجمه :
فرمود: فرستادن صلوات و تحیّت بر حضرت
محمّد و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام در پیشگاه خداوند متعال ، پاداش گفتن
((سبحان اللّه ، لا إ له إ لاّاللّه ، اللّه اکبر))
را دارد.
12 قالَ علیه السلام : لَوْخَلَتِ الاْ رْض طَرْفَةَ
عَیْنٍ مِنْ حُجَّةٍ لَساخَتْ بِاءهْلِها.
ترجمه :
فرمود: چنانچه زمین لحظه اى خالى از
حجّت خداوند باشد، اهل خود را در خود فرو مى برد.
13
قالَ علیه السلام : عَلَیْکُمْ بِسِلاحِ الاْ نْبیاءِ، فَقیلَ لَهُ: وَ ما
سِلاحُ الاْ نْبِیاءِ؟ یَا ابْنَ رَسُولِ اللّه ! فَقالَ علیه السلام :
الدُّعاءُ.
ترجمه :
فرمود: بر شما باد به کارگیرى سلاح
پیامبران ، به حضرت گفته شد: سلاح پیغمبران علیهم السلام چیست ؟
در جواب
فرمود: توجّه به خداوند متعال ؛ و دعا کردن و از او کمک خواستن مى باشد.
14 قالَ علیه السلام : صاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ عَلَیْهِ
التَّوْسِعَةُ عَلى عَیالِهِ.
ترجمه :
فرمود: هر که به هر مقدارى که در توانش
مى باشد، باید براى اهل منزل خود انفاق و خرج کند.
15
قالَ علیه السلام : المَرَضُ لِلْمُؤْمِنِ تَطْهیرٌ وَ رَحْمَةٌ وَلِلْکافِرِ
تَعْذیبٌ وَ لَعْنَةٌ، وَ إ نَّ الْمَرَضَ لایَزالُ بِالْمُؤْمِنِ حَتّى
لایَکُونَ عَلَیْهِ ذَنْبٌ.
ترجمه :
فرمود: مریضى ، براى مؤ من سبب رحمت و
آمرزش گناهانش مى باشد و براى کافر عذاب و لعنت خواهد بود.
سپس افزود: مریضى
، همیشه همراه مؤ من است تا آن که از گناهانش چیزى باقى نماند و پس از مرگ
آسوده و راحت باشد.
16 قالَ علیه السلام : إ ذَا
اکْتَهَلَ الرَّجُلُ فَلا یَدَعْ اءنْ یَاءکُلَ بِاللَّیْلِ شَیْئا، فَإ نَّهُ
اءهْدَءُ لِنَوْمِهِ، وَ اءطْیَبُ لِلنَّکْهَةِ.
ترجمه :
فرمود: وقتى که مرد به مرحله پیرى و
کهولت سنّ برسد، حتما هنگام شب قبل از خوابیدن مقدارى غذا تناول کند که براى
آسودگى خواب مفید است ، همچنین براى هم خوابى و زناشوئى سودمند خواهد بود.
17 قالَ علیه السلام : إ نَّما یُرادُ مِنَ الاْ مامِ قِسْطُهُ وَ عَدْلُهُ، إ
ذا قالَ صَدَقَ، وَ إ ذا حَکَمَ عَدَلَ، وَ إ ذا وَعَدَ اءنْجَزَ.
ترجمه :
فرمود: همانا از امام و راهنماى جامعه ، مساوات و عدالت خواسته شده است که در سخنان صادق ، در قضاوت ها عادل و نسبت به وعده هایش وفا نماید.
18 قالَ علیه السلام : لایُجْمَعُ الْمالُ إ لاّ بِخَمْسِ خِصالٍ: بِبُخْلٍ
شَدیدٍ، وَ اءمَلٍ طَویلٍ، وَ حِرصٍ غالِبٍ، وَ قَطیعَةِ الرَّحِمِ، وَ إ یثارِ
الدُّنْیا عَلَى الْآخِرَةِ.
ترجمه :
فرمود: ثروت ، انباشته نمى گردد مگر با
یکى از پنج خصلت :
بخیل بودن ، آرزوى طول و دراز داشتن ، حریص بر دنیا بودن
، قطع صله رحم کردن ، آخرت را فداى دنیا کردن .
19 قالَ
علیه السلام : لَوْ اءنَّ النّاسَ قَصَّرَوا فِى الطَّعامِ، لاَسْتَقامَتْ
اءبْدانُهُمْ.
ترجمه :
فرمود: چنانچه مردم خوراک خویش را کم
کنند و پرخورى ننمایند، بدن هاى آن ها دچار امراض مختلف نمى شود.
20 قالَ علیه السلام : مَنْ خَرَجَ فى حاجَةٍ وَ مَسَحَ وَجْهَهُ
بِماءِالْوَرْدِ لَمْ یَرْهَقْ وَجْهُهُ قَتَرٌ وَلا ذِلَّةٌ.
ترجمه :
فرمود: هرکس هنگام خروج از منزل براى
حوایج زندگى خود، صورت خویش را با گلاب خوشبو و معطّر نماید، دچار ذلّت و خوارى
نخواهد شد.
21 قالَ علیه السلام : إ نَّ فِى
الْهِنْدِباءِ شِفاءٌ مِنْ اءلْفِ داءٍ، ما مِنْ داءٍ فى جَوْفِ الاْ نْسانِ إ
لاّ قَمَعهُ الْهِنْدِباءُ.
ترجمه :
فرمود: گیاه کاسنى شفاى هزار نوع درد و
مرض است ، کاسنى هر نوع مرضى را در درون انسان ریشه کن مى نماید.
22 قالَ علیه السلام : السَّخیُّ یَاءکُلُ طَعامَ النّاسِ لِیَاءکُلُوا مِنْ
طَعامِهِ، وَالْبَخیلُ لایَاءکُلُ طَعامَ النّاسِ لِکَیْلایَاءکُلُوا مِنْ
طَعامِهِ.
ترجمه :
فرمود: افراد سخاوتمند از خوراک دیگران
استفاده مى کنند تا دیگران هم از امکانات ایشان بهره گیرند و استفاده کنند؛
ولیکن افراد بخیل از غذاى دیگران نمى خورند تا آن ها هم از غذاى ایشان نخورند.
23 قالَ علیه السلام : شیعَتُناالمُسَّلِمُونَ لاِ مْرِنا، الْآخِذُونَ
بِقَوْلِنا، الْمُخالِفُونَ لاِ عْدائِنا، فَمَنْ لَمْ یَکُنْ کَذلِکَ فَلَیْسَ
مِنّا.
ترجمه :
فرمود: شیعیان ما کسانى هستند که تسلیم
امر و نهى ما باشند، گفتار ما را سرلوحه زندگى در عمل و گفتار خود قرار دهند،
مخالف دشمنان ما باشند و هر که چنین نباشد از ما نیست .
24 قالَ علیه السلام مَنْ تَذَکَّرَ مُصابَنا، فَبَکى وَ اءبْکى لَمْ تَبْکِ
عَیْنُهُ یَوْمَ تَبْکِى الْعُیُونُ، وَ مَنْ جَلَسَ مَجْلِسا یُحْیى فیهِ
اءمْرُنا لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
ترجمه :
فرمود: هر که مصائب ما اهل بیت عصمت و
طهارت را یادآور شود و گریه کند یا دیگرى را بگریاند، روزى که همه گریان باشند
او نخواهد گریست ، و هر که در مجلسى بنشیند که علوم و فضائل ما گفته شود همیشه
زنده دل خواهد بود.
25 قالَ علیه السلام :
الْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ یَعْدِلُ سَبْعینَ حَسَنَةٍ، وَالْمُذیعُ
بِالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ بِالسَّیِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ.
ترجمه :
فرمود: انجام دادن حسنه و کار نیک به
صورت مخفى ، معادل هفتاد حسنه است ؛ و آشکار ساختن گناه و خطا موجب خوارى و
پستى مى گردد و پوشاندن و آشکار نکردن خطا و گناه موجب آمرزش آن خواهد بود.
26 اءنَّهُ سُئِلَ مَا الْعَقْلُ؟ فَقالَ علیه السلام :
التَّجَرُّعُ لِلْغُصَّةِ، وَ مُداهَنَةُ الاْ عْداءِ، وَ مُداراةُ الاْ
صْدِقاءِ.
از امام رضا علیه السلام سؤ ال شد که عقل و هوشیارى چگونه است ؟
ترجمه :
حضرت در جواب فرمود: تحمّل مشکلات و
ناملایمات ، زیرک بودن و حرکات دشمن را زیر نظر داشتن ، مدارا کردن با دوستان
مى باشد - که اختلاف نظرها سبب فتنه و آشوب نشود -.
27
قالَ علیه السلام : مابَعَثَ اللّهُ نَبیّا إ لاّ بِتَحْریمِ الْخَمْرِ، وَ
اءنْ یُقِرَّ بِاءنَّ اللّهَ یَفْعَلُ مایَشاءُ.
ترجمه :
فرمود: خداوند هیچ پیغمبرى را نفرستاده
مگر آن که در شریعت او شراب و مُسکرات حرام بوده است ، همچنین هر یک از
پیامبران معتقد بودند که خداوند هر آنچه را اراده کند انجام مى دهد.
28 قالَ علیه السلام : لاتَتْرُکُوا الطّیبَ فى کُلِّ یَوْمٍ، فَإ نْ لَمْ
تَقْدِرُوا فَیَوْمٌ وَ یَوْمٌ، فَإ نْ لَمْ تَقْدِرُوا فَفى کُلِّ جُمْعَةٍ.
ترجمه :
فرمود: سعى نمائید هر روز، از عطر
استفاده نمائید و اگر نتوانستید یک روز در میان ، و اگر نتوانستید پس هر جمعه
خود را معطّر و خوشبو گردانید (با رعایت شرائط زمان و مکان ).
29 قالَ علیه السلام : إ ذا کَذِبَ الْوُلاةُ حُبِسَ الْمَطَرُ، وَ إ ذا
جارَالسُّلْطانُ هانَتِ الدَّوْلَةِ، وَ إ ذا حُبِسَتِ الزَّکاةُ ماتَتِ
الْمَواشى .
ترجمه :
فرمود: هرگاه والیان و مسئولان حکومت
دروغ گویند باران نمى بارد، و اگر رئیس حکومت ، ظلم و ستم نماید پایه هاى
حکومتش سست و ضعیف مى گردد؛ و چنانچه مردم زکات و خمس مالشان را نپردازند
چهارپایان مى میرند.
30 قالَ علیه السلام :
الْمَلائِکَةُ تُقَسِّمُ اءرْزاقَ بَنى آدَمِ ما بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إ لى
طُلُوعِ الشَّمْسِ، فَمَنْ نامَ فیما بَیْنَهُما نامَ عَنْ رِزْقِهِ.
ترجمه :
فرمود: ما بین طلوع سپیده صبح تا طلوع
خورشید ملائکه الهى ارزاق انسان ها را سهمیه بندى مى نمایند، هرکس در این زمان
بخوابد غافل و محروم خواهد شد.
31 قالَ علیه السلام :
مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللّهُ قَلْبَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ.
ترجمه :
فرمود: هرکس مشکلى از مؤ منى را بر طرف
نماید و او را خوشحال سازد، خداوند او را در روز قیامت خوشحال و راضى مى
گرداند.
32 قالَ علیه السلام : إ نّا لَنَعْرِفُ الرَّجُلَ إ ذا
رَاءیْناهُ بِحَقیقَةِ الا یمانِ وَ بِحَقیقَةِ النِّفاقِ.
ترجمه :
فرمود: همانا ما اهل بیت عصمت و طهارت
چنانچه شخصى را بنگریم ، ایمان و اعتقاد او را مى شناسیم که اعتقادات درونى و
افکار او چگونه است .
إ لاّ اءنْ یَکُونَ فیهِ ثَلاثُ
خِصالٍ: سُنَّةٌ مِنَاللّهِ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبیِّهِ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلیّهِ،
اءمَّاالسَّنَّةُ مِنَ اللّهِ فَکِتْمانُ السِّرِّ، اءمَّاالسُّنَّةُ مِنْ
نَبِیِّهِ مُداراةُالنّاسِ، اَمَّاالسُّنَّةُ مِنْ وَلیِّهِ فَالصَّبْرُ عَلَى
النائِبَةِ.
ترجمه :
فرمود: مؤ من ، حقیقت ایمان را درک نمى
کند مگر آن که 3 خصلت را دارا باشد:
خصلتى از خداوند، که کتمان اسرار افراد
باشد، خصلتى از پیغمبر اسلام صلى الله علیه و آله که مدارا کردن با مردم باشد،
خصلتى از ولىّ خدا که صبر و شکیبائى در مقابل شدائد و سختى ها را داشته باشد.
34 قالَ علیه السلام : إ نَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ اءبْوابِ الْحِکْمَةِ،
یَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ، إ نَّهُ دَلیلٌ عَلى کُلِّ خَیْرٍ.
ترجمه :
فرمود: همانا سکوت و خاموشى راهى از راه
هاى حکمت است ، سکوت موجب محبّت و علاقه مى گردد، سکوت راهنمائى براى کسب خیرات
مى باشد.
35 قالَ علیه السلام : مِنَ
السُّنَّةِالتَّزْویجُ بِاللَّیْلِ، لاِ نَّ اللّهَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَنا،
وَالنِّساءُ إ نَّماهُنَّ سَکَنٌ.
ترجمه :
فرمود: بهترین وقت براى تزویج و زناشوئى
شب است که خداوند متعال شب را وسیله آرامش و سکون قرار داده ، همچنین زنان آرام
بخش و تسکین دهنده مى باشند.
36 قالَ علیه السلام :ما
مِنْ عَبْدٍ زارَ قَبْرَ مُؤْمِنٍ، فَقَرَأ عَلَیْهِ
((إ نّا أ نْزَلْناهُ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ))
سَبْعَ مَرّاتٍ، إ لاّ غَفَرَ اللّهُ لَهُ وَلِصاحِبِ الْقَبْرِ.
ترجمه :
فرمود: هر بنده اى از بندگان خداوند بر
قبر مؤ منى جهت زیارت حضور یابد و هفت مرتبه سوره مبارکه إ نّا أ نزلناه را
بخواند، خداوند متعال گناهان او و صاحب قبر را مورد بخشش و آمرزش قرار مى دهد.
37 قالَ علیه السلام : الاْ خُ الاْ کْبَرُ بِمَنْزِلَةِ
الاْ بِ.
ترجمه :
فرمود: برادر بزرگ جانشین و جایگزین پدر
خواهد بود.
38 قالَ علیه السلام : انَّما تَغْضَبُ للّهِِ عَزَّ وَ
جَلَّ، فَلاتَغْضَبْ لَهُ بِاءکْثَرَ مِمّا غَضِبَ عَلى نَفْسِهِ.
ترجمه :
فرمود: چنانچه در موردى خواستى غضب کنى
و براى خدا برخورد نمائى ، پس متوجّه باش که غضب و خشم خود را در جهت و محدوده
رضایت و خوشنودى خداوند، اِعمال کن .
: خَیْرُ الاْ
عْمالِ الْحَرْثُ، تَزْرَعُهُ فَیَاءکُلُ مِنْهُ الْبِرُّ وَ الْفاجِرُ، اءمَّا
الْبِرُّ فَما اءکَلَ مِنْ شَیْى ءٍ إ سْتَغْفَرَ لَکَ، وَ اءمَّاالْفاجِرُ
فَما اءکَلَ مِنْهُ مِنْ شَیْى ءٍ لَعَنَهُ، وَ یَاءکُلُ مِنهُ الْبَهائِمُ
وَالطَّیْرُ.
ترجمه :
فرمود: بهترین کارها، شغل کشاورزى است ،
چون که در نتیجه کشت و تلاش ، همه انسان هاى خوب و بد از آن استفاده مى کنند.
امّا استفاده خوبان سبب آمرزش گناهان مى باشد، ولى استفاده افراد فاسد و فاسق
موجب لعن ایشان خواهد شد، همچنین تمام پرنده ها و چرندگان از تلاش و نتیجه کشت
بهره مند خواهند شد.
40 قالَ علیه السلام : مَنْ تَرَکَ
السَّعْیَ فى حَوائِجِهِ یَوْمَ عاشُوراء، قَضَى اللّهُ لَهُ حَوائجَ الدُّنْیا
وَ الاَّْخِرَةِ، وَ قَرَّتْ بِنا فِى الْجِنانِ عَیْنُهُ.
ترجمه :
فرمود: هرکس روز عاشوراى امام حسین علیه
السلام ، دنبال کسب و کار نرود (و مشغول عزادارى و حزن و اندوه گردد)، خداوند
متعال خواسته ها و حوائج دنیا و آخرت او را برآورده مى نماید؛ و در بهشت چشمش
به دیدار ما - اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام - روشن مى گردد.
منابع :